پرخوری احساسی و پرخوری عصبی اسم‌هایی هستند که بسیاری از ما آنها را شنیده‌ایم. اما اینکه این نوع از پرخوری چرا ایجاد میشود، ممکن است دلایل متعددی را داشته باشد. در بررسی این موضوع بهتر است این نکته را در نظر داشته باشیم که بسیاری از عملکردهای روزانه ما تحت تاثیر احساسات هستند. اشتها و تغذیه نیز از این قاعده دور نیستند و گاهی تاثیر به سزایی بر آن دارد. بهتر است ادامه متن را دنبال کنید تا دقیق‌تر این حالات را بررسی کنیم.
پرخوری احساسی چیست؟
همانطور که اشاره شد، احساسات در عملکردها و انتخاب‌های روزانه نقش به سزایی دارد. یکی از تاثیرات احساسات روی بدن، بر گرسنگی و سیری است که نیاز به خوردن یا نخوردن غذا در فرد را ایجاد می‌کند. زمانی که احساس نیاز به خوردن زیاد باشد، فرد شروع به پرخوری می‌کند.
سیستم عصبی سمپاتیک، نقش کلیدی برای احساس نیاز به خوردن دارد. در واقع وقتی حالات احساسی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد، سیستم عصبی سمپاتیک فعال‌تر عمل می‌کند. این موضوع نقش به سزایی در سوخت و ساز بدن دارد که اغلب بر روی اشتهای فرد نیز موثر خواهد بود.
با این اوصاف بهتر است بگوییم پرخوری احساسی نوعی میل به غذا خوردن و اغلب بدون احساس سیری است که به منظور تسکین یافتن استرس و کاهش حالات روحی هیجانی ایجاد میشود. این موضوع در حالتی است که حتی فرد هوس غذایی را خواهد داشت و حتی از فکر آن نیز بیرون نمی‌رود. علاوه بر این موضوع ممکن است میل به خوردن غذا را همواره احساس کند و توانایی کنترل برای آن را نداشته باشد.
پرخوری احساسی چه فرقی با پرخوری معمولی دارد؟
گاهی افراد بر این تصورند که مصرف مواد غذایی فقط برای سلامت جسم است تا انرژی بدن تامین شود. اما حالات روحی و احساسی را در این موضوع کاملا نادیده می‌گیرند. دلیل رژیم شکنی در بسیاری از موارد همین حالات روحی و احساسی است که اغلب پرخوری احساسی آنرا ایجاد کرده است.
وقتی یک شادی در پیش است و برای آن تدارکی از غذای مفصل دیده میشود، پرخوری احساسی در نظر گرفته نمی‌شود. پرخوری احساسی برای زمانی است که فرد برای پاسخ به عملکردهای عاطفی بدن نیاز به غذا خوردن بدون سیر شدن دارد.
احساساتی مثل غم، شادی، خستگی، استرس، تنهایی، عصبانیت و کسالت در این موضوع موثرند و فرد با وجود آنها رو به پرخوری آورده که پیامد خوبی نخواهد داشت.
- اغلب پرخوری احساسی یک مرتبه ایجاد میشود
- این هوس‌های ناگهانی اغلب به سمت مصرف شیرینیجات است و در پرخوری معمولی برای فرد مواد غذایی مصرفی تقریبا فرقی نمی‌کند چه چیزی باشد
- در انتهای پرخوری احساسی، برای فرد احساس پشیمانی و عذاب وجدان ایجاد میشود
- پرخوری احساسی نوعی ولع ذهنی برای مصرف غذا و مواد خوراکی است که به بو، مزه و طعم آن اهمیت داده میشود
- در پرخوری معمولی اغلب با احساس سیری فرد از غذا خوردن دست می‌کشد اما در این نوع پرخوری، حتی احساس سیری نیز نمی‌تواند مانعی برای متوقف کردن فرد باشد
مطلب پیشنهادی : رژیم آب درمانی برای کاهش وزن و سم‌زدایی با معایب و مزایا
پرخوری احساسی چرا ایجاد میشود؟
دلایل مختلفی وجود دارد که سبب پرخوری احساسی میشود اما اغلب نشانه‌هایی که برای افراد مختلف بروز می‌دهد مشترک است. بهتر است با عوامل ایجاد و علائم آن آشنا شد تا با پرخوری‌های معمولی و از سر هوس غذایی اشتباه گرفته نشود.
- در مواقع استرس بیشتر نیاز به غذا خوردن احساس میشود
- غذا خوردن صرفا برای سیر شدن نیست و برای دست یافتن به احساس آرامش همواره ادامه پیدا می‌کند
- بعد از احساس سیری، باز هم میل به غذا هست و غذا خوردن ادامه پیدا می‌کند
- از پرخوری به عنوان راهی برای تسکین دادن به حالات روحی مانند خستگی، احساس پوچی و نارضایتی استفاده میشود
- گاهی عادات کودکی که ادامه می‌یابند سبب این موضوع می‌شوند
چگونه می‌توان پرخوری احساسی را کنترل کرد؟
با این وجود لازم است تا راهکارهایی برای کنترل پرخوری احساسی پیش گرفته شود. البته ناگفته نماند که ضروری است این راهکارها را پیش گرفت تا به عادت تبدیل نشود. زیرا تبدیل شدن پرخوری عصبی به یک عادت همیشگی، می‌تواند چاقی و اضافه وزن را در پی داشته باشد که در طولانی مدت آسیب‌های جدی را به همراه خواهد داشت. در ادامه به بهترین راهکارها برای این منظور اشاره خواهیم کرد.
1. حواستان را پرت کنید
یکی از راهکارهایی که می‌توان از آن به بهترین شکل استفاده کرد، پرت کردن حواس به چیزهای دیگر است تا پرخوری احساسی فراموش شود. مثلا می‌توانید بازی با حیوانات خانگی یا مرتب کردن گل و گیاه خانگی را جایگزین کنید. ورزش کنید، موزیک بگذارید و برقصید یا با آهنگ مورد علاقتان شروع به خواندن کنید.
دیدن فیلم کمدی خیلی برای این موارد موثر عمل می‌کند یا می‌توانید یوگا یا مدیتیشن انجام دهید. خلاصه هر کاری که از آن لذت می‌برید را جایگزین پرخوری در شرایط احساسی کنید.
2. تمرین کنید؛ درست انتخاب کنید
یکی از راهکارهایی که باید برای آن زمان صرف کنید و آن را گام به گام یاد بگیرید، آگاهی یافتن نسبت به حالات روحی و بدنی خود است. باید تفاوت گرسنگی فیزیکی بدن خود را در کنار گرسنگی احساسی بشناسید. عوامل محرک برای پرخوری احساسی خود را بشناسید و آنها را از خود دور کنید. برای این منظور لازم است کمی روی خود دقیق‌تر شوید و بررسی‌های لازم را انجام دهید.
3. واکنش‌های خود را کنترل کنید
انجام واکنش‌های سریع می‌تواند عواقبی جبران ناپذیر را برای بیشتر حالات روحی به همراه داشته باشد. افرادی که به پرخوری احساسی رو می‌آورند بر این باور هستند که نمی‌توانند در مقابل این هوس غذایی خود مقاومت کنند. اما باید بر این موضوع همواره آگاه باشند که اراده در مقابل این موارد قویترین قدرت را دارد.
4. زمان دهید
وقتی اشتهای زیادی ایجاد شود، حتما و فورا نباید سعی کرد این حس را برطرف کرد. بهتر است حدود 5 دقیقه فرصت دهید و شروع کردن به خوردن را برای خود به بهانه‌های مختلف به تعویق بیندازید.
مطلب پیشنهادی : رژیم لاغری ، سریع و بدون گرسنگی، تا 5 کیلو لاغر شوید
5. آگاهانه پرخوری کنید
تمرین کنید تا با برنامه ریزی تغذیه‌ای به غذا خوردن شروع کنید. برای این منظور باید تمرکز بر خوردن غذا در مدت زمان مشخص را داشته باشید مثلا از تماشای تلوزیون در این حین پرهیز کنید. موارد زیر را در نظر بگیرید:
- لیست خرید خود را از غذاهای مفید انتخاب کنید؛ تنقلات مانند چیپس و پفک یا غذاهای فراوری شده را انتخاب نکنید
- تا زمان گرسنگی شدید بدن خود را منتظر غذا نگه ندارید و زمان اشتها داشتن غذا بخورید
- حجم‌های کمتری از غذا را برای وعده‌های بیشتر انتخاب کنید
- تمام حواستان را در حین غذا خوردن متمرکز کنید و به هیچ چیز به غیر از غذا خوردن فکر نکنید
- قاشقتان را نصف پر کنید و لقمه کوچکتری بردارید تا دهانتان کامل پر نشود
- غذایتان را کامل و خوب بجوید؛ حداقل 20 مرتبه هر لقمه را بجوید
- آهسته و آرام غذا خوردن را تمرین کنید
جمع‌بندی
پرخوری احساسی حالتی است که فرد تحت تاثیر احساساتی مثل غم و شادی یا حتی استرس و نگرانی، به تغذیه بدون کنترل رو می‌آورد. در این متن راهکارهایی برای کنترل این موضوع ارائه کردیم که بهتر است برای مواردی که این احساس غیر قابل کنترل بود، حتما از متخصصین در این زمینه مشورت دریافت شود. از این طریق از ایجاد اضافه وزن و مشکلات ناشی از آن پیشگیری خواهد شد.
این مطلب توسط تیم تحریریه، از منابع مختلف گردآوری شده و صرفا جهت آشنایی شما با موضوع مورد بحث تنظیم شده است. هیچگونه تاکید یا رد در مورد این مطلب را تضمین نمی‌کنیم.
ممنون از مقاله عالی و کاربردی تون. تو جامعه امروزی با توجه به تنش هایی که افراد در طول روز دارن این مسئله به شدت پررنگ و حائز اهمیته. به طوری که بارها و بارها مقالاتی تو سایت هایی مختلف تو این زمینه منتشر شده
سلام همراه گرامی
از توجهتون سپاسگزاریم.