ویتامین b6 (بررسی 13 خاصیت ب6 و علائم کمبود آن)

ویتامین b6 که با نام پیریدوکسین نیز شناخته می‌شود، از جمله ویتامین‌های محلول در آب است. این ویتامین برای سلامت بسیاری از ارگان‌های حیاتی بدن لازم و ضروری است.
پیریدوکسین در بسیاری از مواد غذایی و خوراکی‌هایی که مصرف می‌کنیم، وجود دارد و نقش حیاتی را دارد.
در این مقاله با سر تیترهای زیر، توضیحات کاملی را در مورد این ویتامین ارائه کرده‌ایم:

• ویتامین b6 چیست؟
• چه فوایدی برای بدن دارد؟
• کمبود آن چه آسیب‌هایی به بدن می رساند؟
• چه مواد غذایی حاوی این ویتامین هستند؟
• عوارض مصرف نامتعادل مکمل این ویتامین

ویتامین b6 چه ویتامینی است؟

این ویتامین تاثیرات متعددی برای بدن به همراه دارد، بدن خود به خود قادر به تولید این ویتامین برای بقا و حیات ارگان‌ها، اعضای بدن و عملکرد بدن نیست. پس باید به طور خوراکی از طریق تغذیه سالم به بدن رسانده شود. 

می‌توان پیریدوکسین را علاوه بر اینکه از طریق خوراکی‌ها و مواد غذایی به بدن می‌رسانیم، از طریق مصرف مکمل‌هایی که در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شوند نیز به بدن برسانیم.
البته تشخیص نیاز مصرف مکمل و دوز مناسب به عهده پزشک است و نباید خودسرانه در این زمینه اقدامی کرد.
این ویتامین محلول در آب، که برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها لازم و ضروری است، وظایف متعددی را به همراه دارد. در ادامه متن به آنها به طور کامل اشاره خواهیم کرد.

وظایف ویتامین b6 در بدن چیست؟

• حفظ عملکرد طبیعی سلول‌های عصبی
• تولید کردن هموگلوبین
• تولید پادتن برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها
• هضم و جذب پروتئین
• حفظ سطح قند خون در سطح نرمال

فواید ویتامین b6 برای بدن کدامند؟

پیریدوکسین از جمله ویتامین‌های گروه B است که وظایف متعددی را برای سلامتی بدن به همراه دارد. این خواص برای بسیاری از افراد هنوز ناشناخته هستند. در ادامه به معرفی مهمترین خواص ویتامین b6 می‌پردازیم.

1. کاهش علائم افسردگی و بهبود چشمگیر خلق و خوی

نقش مهم ویتامین b6 به عنوان پیام رسان عصبی و تولید سروتونین در مغز به شمار می‌رود. از جمله وظایفی که این هورمون‌ها در بدن ایجاد می‌کنند موارد زیر هستند:
تنظیم احساسات و ثبات حالات روحی
پیشگیری و حتی درمان افسردگی
بالا بردن قدرت تمرکز
پیشگیری از آلزایمر در بزرگسالی

2. کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر و سلامت مغز

با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به آلزایمر افزایش خواهد یافت.
بر اساس مطالعات انجام شده، بالا رفتن سطح هموسیستئین، سبب افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر خواهد شد. با این وجود آسیب‌های جدی به نورون‌های عصبی و حتی سلامت قلب وارد خواهد کرد.

مصرف ویتامین b6 و ویتامین b12 در کنار مصرف فولات در حد مقدار به سزایی به کاهش هموسیستئین منجر خواهد شد.
در نتیجه عملکرد مغز بهبود خواهد یافت و از اختلالاتی مانند موارد زیر جلوگیری خواهد شد:
آلزایمر و عدم توجه در بزرگسالان
ابتلا به بیش فعالی در کودکان

3. کمک به تولید هموگلوبین برای رفع کم خونی

از جمله مشکلاتی که بسیاری از خانم‌ها با آن درگیر هستند، مشکل کم خونی و عوارض ناشی از آن است. ویتامین b6 از جمله منابعی است که در تولید هموگلوبین نقش به سزایی را ایفا می‌کند. عوارض کم خونی از جمله موارد زیر را در پی دارد:
خستگی
کسلی
سردرد و سرگیجه
بی حالی
کم خونی را به ویژه در دوران بارداری با مصرف این ویتامین از طریق مواد غذایی طبیعی می‌توان از بین برد.

4. بهبود علائم سندروم پیش از قاعدگی

سندروم پیش از قاعدگی شامل عوارضی از جمله موارد زیر می‌شود:
تغییر حالات روحی
افسردگی
درد سینه‌ها
درد شکم
اضطراب
تحریک پذیری
مصرف متعادل از ویتامین ب6 طی سه ماه، می‌تواند به تسکین این علائم کمک کند. این موضوع به این دلیل است که تنظیم ترشح هورمون‌ها را به همراه دارد.

مطلب پیشنهادی : تغذیه بارداری مناسب برای رشد جنین و سلامتی مادر

5. ضرورت ویتامین b6 برای دوران بارداری

حالت تهوع و استفراغ یکی از مشکلات در دوران بارداری است.
برای کاهش حالت تهوع صبحگاهی در این دوران، بهتر است از ویتامین b6 بیشتری طبق تجویز و صلاح‌دید پزشک استفاده شود.

پیریدوکسین را علاوه بر اینکه با مواد غذایی می‌توان تامین کرد، با استفاده از مکمل با دوز مناسب قابل جبران خواهد بود. باید مقدار مناسب و مورد نیاز را پزشک مشخص کند.
علاوه بر این موارد، این ویتامین برای سلامت و تکامل سیستم عصبی جنین نیز مفید خواهد بود.

6. پیشگیری از بیماری‌های قلبی با مصرف متعادل ویتامین b6

پیریدوکسین از انسداد شریان‌ها جلوگیری می‌کند.
از این رو احتمال ابتلا به سکته قلبی و سایر بیماری‌های تهدید کننده قلب مانند فشار خون بالا و کلسترول را کاهش خواهد داد. حتی کمبود این ویتامین به وارد شدن آسیب به پوشش رگ‌های خونی توسط هموسیستئین نیز منجر خواهد شد. 

7. کاهش احتمال ابتلا به انواع سرطان

مصرف متعادل از بسیاری از ویتامین‌ها، پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان روده بزرگ و سرطان غدد لنفاوی یا حتی بسیاری دیگر از انواع سرطان را در پی دارد.
دلیل اینکه این ویتامین چگونه موثر است هنوز مشخص نیست ولی می‌تواند تا میزان قابل ملاحظه ای از احتمال ابتلا به سرطان سینه به ویژه در خانم‌ها بعد از دوران یائسگی پیشگیری کند.

8. تضمین سلامت چشم و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های چشمی

این ویتامین تضمینی برای سلامت چشم‌ها در سنین بزرگسالی محسوب می‌شود. همچنین کمک می‌کند تا احتمال ضعیف شدن چشم‌ها بر اثر بالا رفتن سن کاهش یابد.

9. کاهش التهابات ناشی از آرتریت روماتوئید

درد یکی از نشانه‌های روماتیسم محسوب می‌شود که ناشی از التهابات ایجاد شده بر اثر آن است. رساندن مقدار مناسب از انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین ب6 می‌تواند به از بین بردن دردهای مفصلی و عضلانی ناشی از آن کمک کند.

10. ویتامین b6 برای مو

وجود این ویتامین در بدن، بر هضم و جذب پروتئین و اسید آمنیه‌های ضروری، کاملا حیاتی است. این موضوع موجب تقویت پروتئین‌های سازنده مو خواهد شد.
از طرف دیگر دریافت دوز متعادلی از آن به تقویت فولیکول‌های مو، کمک شایانی می‌رساند.

11. تقویت سیستم دفاعی بدن

یکی از تاثیرات مهمی که ویتامین b6 برای بدن به همراه دارد، تقویت سیستم ایمنی بدن است. این ویتامین وظیفه تولید پادتن در بدن را بر عهده دارد. از این طریق بدن را در مقابل ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها ایمن می‌کند.

12. سلامت پوست

کمبود این ویتامین معمولا روی سطح پوست بروز داده می‌شود.
وقتی این ویتامین به اندازه کافی به بدن برسد، از بروز پوسته و خشکه روی پوست جلوگیری خواهد شد.
همچنین دریافت متعادل این ویتامین از بروز جوش‌هایی که با خارش همراه هستند، جلوگیری خواهد کرد. در صورتی که کمبود این ویتامین برطرف نشود، ممکن است جوش‌ها و عوارض دیگری که روی پوست ایجاد می‌شوند، به مرور تشدید شوند.

13. ویتامین b6 در بدنسازی

ورزشکاران باید از مواد غذایی متنوع استفاده کنند.
یکی از سوالات رایج در رشته ورزشی بدنسازی به مصرف انواع ویتامین b مربوط می‌شود. از جمله آنها b6 است که برای تولید گلبول‌های قرمز و اکسیژن رسانی بهتر، کاملا ضروری است.

این ویتامین به صورت طبیعی، موجب تولید تستوسترون بیشتر می‌شود.
افزایش سطح تستوسترون در بدن، به تحریک عضله سازی می‌انجامد. این ویتامین نقش به سزایی را در سوخت و ساز پروتئین در بدن دارد. همچنین به تولید انرژی بر اثر سوخت کربوهیدرات نیز کمک می‌کند.

نباید ساخت عضلات را فقط به مصرف مکمل پروتئین و وزنه سنگین محدود کرد. بلکه استفاده از ویتامین‌های دیگر مانند ویتامین b6، که بر سطح تستوسترون و استروژن موثر است، را باید در نظر داشت. این ویتامین به تولید آنزیم‌ها کمک می‌کند تا فعالیت‌های بیولوژیکی بدن کنترل شوند.

آسیب‌ها و علائم کمبود ویتامین b6 چیست؟

معمولا با رژیم غذایی متناسب این ویتامین به اندازه کافی به بدن می‌رسد و موارد بسیار کمی از کمبود آن رنج می‌برند. به هر حال کمبود این ویتامین نشانه‌ها و آسیب‌هایی را برای فرد به همراه خواهد داشت که در ادامه معرفی خواهیم کرد.

زمینه سازی برای ابتلا به افسردگی

همانطور که بیان شد، این ویتامین تاثیر به سزایی در سیستم پیام رسان مغز دارد. جالب است بدانید داروهای ضد افسردگی که به افزایش سطح سروتونین منجر می‌شوند، عملکردی مشابه ویتامین b6 به همراه دارند.

مصرف متعادل این ویتامین تاثیر به سزایی در بهبود خلق و خو دارد. همچنین موجب پیشگیری از افسردگی و بیماری‌های زمینه‌ای ناشی از ابتلا به افسردگی می‌شود.

عوارض کم خونی

یکی از مهمترین علائم کمبود این ویتامین، بروز عوارض کم خونی است. در صورتی که این ویتامین به اندازه نیاز بدن دریافت نشود، ممکن است عوارضی همچون موارد زیر را در پی داشته باشد:
بی حالی
کسلی
سرگیجه
افتانرژی
حالت تهوع
خستگی

بروز درد برای مفاصل و عضلات

یکی علائم هشدار دهنده برای کمبود این ویتامین، درد مفاصل و عضلات است. این مشکل به ویژه در حین فعالیت بدنی بیشتر احساس خواهد شد.

افزایش علائم سندروم پیش از قاعدگی

وقتی ویتامین ب6 به اندازه کافی به بدن نرسد، کم خونی عوارض متعددی را بروز می‌دهد. در پی آن اکسیژن رسانی به اندام‌ها افت می‌کند. این موضوع در افراد مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی، می‌تواند سبب تشدید عوارض ناشی از آن شود.

بی حس شدن نوک انگشتان دست و پا

یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین b6 بی حس شدن دست و پا است. افرادی که زیاد با این مشکل مواجه می‌شوند باید برای مشخص شدن میزان کمبود این ویتامین آزمایشات لازم را انجام دهند.
البته گاهی برخی از بیماری‌های زمینه‌ای نیز ممکن است سبب بی حسی انگشتان دست و پا شود.

اما در صورت کمبود این ویتامین نیز بی حسی دست و پا بروز داده خواهد شد.
این موضوع به این دلیل است که کمبود پیریدوکسین، اختلالات عصبی را در پی دارد که به آن نوروپاتی محیطی نیز می‌گویند. در واقع دریافت ویتامین b6 و ویتامین b12 برای پیشگیری از این مشکلات ضروری است.

منابع غذایی حاوی ویتامین b6 کدامند؟

هر فردی می‌تواند این ویتامین را از طریق مصرف مواد غذایی و یا مصرف انواع مکمل‌ها طبق تجویز پزشک تامین کند.
مقدار 1.3 الی 1.7 میلی گرم برای بزرگسالان بالای 19 سال از این ویتامین کافی است و نیاز روزانه را تامین می‌کند. این مقدار را می توان از مواد غذایی زیر و یا مصرف مکمل تامین کرد:

• ماهی سالمون
• سیب زمینی
• نخود 
• مرغ
• جگر
• سویا
• گردو
• جوانه گندم
• مکمل ب کمپلکس و انواع مولتی ویتامین‌ها (باید در این مورد و دوز مصرفی مناسب از پزشک مشورت گرفته شود)

طریقه مصرف ویتامین b6

بهترین راه مصرف ویتامین b6 مصرف مواد غذایی سرشار از آن است. مواردی مانند گوشت قرمز، حبوبات به ویژه نخود، جگر گوساله، ماهی، سینه مرغ، موز، برنج قهوه‌ای، هویج، توفو و همچنین فندق، سیب زمینی شیرین، شیر، توفو و سویا، اسفناج و غلات غنی شده از این ویتامین، گزینه‌های مناسبی هستند.

اما برای مصرف مکمل این ویتامین باید به نیاز بدن توجه داشته باشید. دوز مصرفی بسته به سن، میزان فعالیت بدنی، با توجه به سیستم گوارشی فرد و نیازهای بدن ممکن است متفاوت باشد. با این حال جدول زیر به طور متوسط نیاز هر فرد به دریافت ویتامین b1 را نشان می‌دهد. این میزان ویتامین b1 ممکن است از طریق مواد غذایی مختلف به بدن رسانده شود. در صورتی که فرد با کمبود آن مواجه باشد باید پزشک دوز مناسب را با توجه به شرایط فرد، تجویز کند.

سن فرد	میزان مصرف(بر حسب میلی گرم)
بدو تولد تا 6 ماهگی	0.1mg
7 الی 12 ماهگی	0.3mg
1 الی 3 سالگی	0.5mg
4 الی 8 سالگی	0.6mg
9 الی 13 سالگی	1mg
14 الی 18 سالگی	دختران: 1.2mg / پسران: 1.3mg
19 الی 50 سالگی	1.3mg
51 سالگی به بعد	زنان: 1.5mg / مردان: 1.7mg
دوران بارداری	1.9mg
دوران شیردهی	2mg

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین b6

• مسمومیت غذایی از جمله عوارضی است که در صورت مصرف بیش از حد به صورت مکمل، برای بدن ایجاد خواهد شد.
• احساس عصبانیت و بی حسی در دست و پاها از دیگر عوارض مصرف بیش از حد نرمال این ویتامین در طول روز است.

به همین دلایل نباید از مکمل ویتامین b6 بدون تجویز پزشک استفاده کرد.

رژیم غذایی و تامین ویتامین b6

در این متن به 13 خاصیت و تاثیری که ویتامین b6 در بدن دارد، اشاره کردیم.
بهتر است این ویتامین از طریق مواد غذایی و رژیم غذایی سالم برای بدن تامین شود. حتی وقتی رژیم غذایی کاهش یا افزایش وزن داشته باشید، باید به نیاز روزانه بدن نسبت به آن توجه شود. مزیتی که رژیم دکتر یحیی پاسدار نسبت به سایر رژیم‌ها دارد، این است که به تمام نیازهای بدن توجه می‌شود تا از کمبود ویتامین‌ها و مینرال‌ها جلوگیری شود. برای اینکه بتوانید با این رژیم‌ها آشنا شوید، بهتر است به صفحه اصلی سایت مراجعه کنید.

مطلب پیشنهادی : بررسی تاثیر قرص ونوستات بر لاغری + ممنوعیت 7گانه مصرف آن

این مطلب توسط تیم تحریریه، از منابع مختلف گردآوری شده و صرفا جهت آشنایی شما با موضوع مورد بحث تنظیم شده است. هیچگونه تاکید یا رد در مورد این مطلب را تضمین نمی‌کنیم.